Хүннү улсын дараа НТ II-III зуунд Төв Азийн улс төрийн тавцанд Сяньби улс гарч ирсэн бөгөөд тэд хүннү нартай гарал нэгтэй Сүмбэ нэртэй эртний монгол угсаатны аймаг юм. Эртний монгол хэлт аймгуудын томоохон холбоо нь одоогийн Манжуур, Өвөрмонголд нутаглаж байв. Судлаачид Ляо гол буюу Шар мөрний хоёр талаар нутагладаг байдлаар нь Ляоси, Сяньби, Ляодун гэж ангилах явдал бий. Сяньби улсыг зонхилогч удирддаг байсан бөгөөд нэлээд эрх мэдэлтэй байжээ.
Сяньби улсыг үндэслэн байгуулагч Таньшихуай (141-181) зонхилогч нь газар нутгаа Хүннү улсын адил баруун, зүүн, төв хэсэг болгон хувааж тус бүрд нь их дарга, их жанжнаар удирдуулж байв. Их дарга гэдэг нь түмтийн ноён бөгөөд Сяньби улс баруун талдаа 20, зүүн талдаа 20, төвийн хэсэгтээ 10 аймаг харъяалуулж байжээ. НТӨ 228 онд Кэбинын толгойлогчийн үед нүүдэлчдийн гол дайсан Вэй улсад морь зарахыг эрс хориглон тангарагийн гэрээг гаргажээ. Гэтэл зүүн аймгийн нэгэн тэргүүн Сү Лин хэмээгч гэрээг зөрчин Вэй улсад 1000 агт морь зарснаас болж өөрөө цаазлагдан овог аймаг нь толгойлогчийн шууд мэдэлд оржээ. Хариуд нь Вэй улс Сяньби улсад төмөр зарахыг хориглож байжээ. Кэбинынгийн дараа Сяньби аймгийн холбоо удалгүй задарчээ.
Сяньбичууд нүүдлийн мал аж ахуй голлон эрхэлж, ан гөрөө хийн газар тариалан хөгжүүлж, олзны хүмүүсээр их хэмжээний загас агнуулан хүнсэнд хэрэглэдэг байжээ. Төрийн хурал нь овгийн ахлагч түшмэлүүдийн цуглаан байсан бөгөөд үзэл санаа нь хоорондоо таарахгүй байнга зөрчилдөн тэмцэлддэг байжээ. Сяньби улсын төрийн байгууллагыг хамгаалахын тулд эрчүүд нь цэргийн алба хааж, гар урчууд нь их хэмжээний зэр зэвсгийг хийдэг байв. Хүннү нарын нэгэн адил бөө мөргөл шүтэж, Таньшихуай толгойлогчийн үед уул ус аргадах их тахилгыг жил бүр явуулж байжээ. Бичиг үсгийн соёлтой байсан бөгөөд нанхиад хэлнээс Күнзийн суртлыг Сяньби хэлээр орчуулан улсынхаа иргэдэд заадаг байсан тухай баримт бий.
Эх сурвалж: Монгол орны лавлах
Та аялал, амралтын талаарх илүү их мэдээ мэдээллийг ЭНД дарж аваарай.
The Xianbei Empire (2nd-5th centuries CE)
As the Hunnu weakened, a nomadic tribe from
eastern Mongolia and Manchuria whom they had conquered early in their 400-year
rule rebelled. Known as the Xianbei, they quickly gained control over former
Hunnu lands and resumed assaults on Chinese territory, eventually forcing the
collapse of the Han Dynasty – and a unified China- in 220 CE.
In the
disintegration that followed, the southern branch of the Xianbei, known as the
Toba, eventually turned sedentary themselves and became Sinicized, adopting
Chinese ways. They established the Northern Wei Dynasty (386-533 CE), one of
the Three Kingdoms in this tumultuous period of the Chinese history. The
dynasty controlled a vast region of the northern Xuanbei, now known as Rouran,
gained control of the Mongolian heartland and attacked their southern cousins,
they were forced to follow Chinese custom and reconstruct the Great Wall.
Resource: Carl Robinson "Mongolia Nomad Empire of Eternal Blue Sky"
