1. БАЙГАЛЬ, ТҮҮХ, ШАШНЫ ДУРСГАЛТ ГАЗАР

ИДЭР ГОЛ

Хангайн нурууны ар хажуугийн 2700 метр өндрөөс (Бага Отгонтэнгэр уулаас) эх авч Булнай, Тарвагатай нурууны хоорондуур давчуу хөндийгөөр урсана. Тус гол нь 452км урсаад Дэлгэр мөрөнтэй нийлж Сэлэнгэ мөрөнд цутгадаг. Ай савын талбай 24555 км2, усны олон жилийн дундаж зарцуулалт дунд хэсэгтээ 36.4 м3/с адагтаа 56.4 м3/с. Тосонцэнгэл орчимд олон салаа татуурга үүсгэнэ.
Голын үндсэн өргөн 40-60 метр, салаа татуургын өргөн нь 10-15км орчим болно. Усны гүн нь 0.7-2 метр, цээл цүнхээл хэсэгтээ 3.5 метр гүн. Идэр гол нь уулын голын шинжтэй түргэн урсгалт гол бөгөөд урсгалын хурд нь 1.5-2м/сек. Түүнд Чулуут, Хожуул, Зарт, Дээд ба Доод Цэцүүх, Хөнжил гэх мэт олон гол горхи цутгадаг. 10-р сарын дундаас 4-р сарын эх хүртэл 170-180 хоног мөсөн бүрхүүлтэй байдаг. Сэлэнгийн савд байдаг загас элбэгтэй. Идэрийн гол нь ямар ч ганд автаж үзээгүй их уст элбэг баян мөрөн тул нутгийнхан нь Идэр ижий хэмээн хүндэтгэн шүтдэг.

ТОО
0
0
0